نشست پرسش و پاسخ درباره الی

اصغر فرهادی به همراه جمعی از عوامل سازنده‌ی فیلم «درباره الی»، چهار روز پس از بازگشت از جشنواره‌ی فیلم برلین و کسب خرس نقره‌یی بهترین کارگردانی روبروی خبرنگاران نشست و در نشستی دو ساعته با خبرنگاران سخن گفت.   

   

  

 

 رضوی: احتمال اکران نوروزی «درباره الی»

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در این نشست که صبح امروز ـ سوم اسفند ماه ـ در فرهنگسرای رسانه برگزار می‌شد، سید محمود رضوی تهیه‌کننده فیلم درباره‌ی زمان اکران عمومی «درباره الی» گفت: خوشبختانه با روندی که پیش رفته مشکلی برای اکران این فیلم وجود ندارد و ما پیگیر اکران این فیلم در نوروز یا تابستان هستیم. البته فکر کردیم شاید فیلم تلخی‌هایی دارد که مناسب اکران در نوروز نباشد، با این حال احتمال اکران در نوروز هم وجود دارد.

 فرهادی: ملاک موفقیت فیلم در برلین تنها گرفتن جایزه نیست

اصغر فرهادی کارگردان برگزیده‌ی جشنواره‌ی برلین و فیلم فجر، درباره‌ی گرفتن خرس نقره‌ای جشنواره‌ی برلین گفت: ملاک موفقیت فیلم در برلین تنها گرفتن جایزه نیست. خوشبختانه نقد‌هایی که بعد از اکران فیلم نوشته شد همه به وجه مشترکی که همان توجه به مساله‌ی تکنیکی و فنی این اثر بود، پرداختند و این روند برای من باعث خوشحالی است.

او خاطرنشان کرد: پیش از این به‌خاطر اکران دیگر فیلم‌هایم به جشنواره‌ی خارجی رفته بودم. گاهی با نقدهایی روبه‌رو می‌شدم که تنها یکی دو خط آن به فیلم مربوط می‌شد و بقیه‌ی نقد مباحثی درباره‌ی ایران را در

بر می‌گرفت. درحالی که معتقدم قرار نیست، فیلم دایره‌المعارفی درباره‌ی کشورش باشد و اصولا هیچ فیلمی نمی‌تواند شناخت کاملی از کشورش ارایه بدهد. ضمن این‌که شان یک فیلم نیست که بهانه‌ای باشد برای پرداختن به مسائل دیگر. زیرا که به‌عنوان یک اثر هنری مستقل است و می‌تواند مورد بحث قرار بگیرد. خوشبختانه برای فیلم «درباره‌ی الی» نقد‌هایی نوشته شد که به منحنی فیلمنامه، کیفیت صدا، طراحی لباس‌ها، مضمونی که در دل فیلم جاری است و ... پرداخته بودند.

جایزه‌ی بزرگ برخورد یکسان اقشار گوناگون بود

فرهادی درعین حال خاطرنشان کرد: این مطلب به معنای آن نیست که این فیلم، ایرانی نیست. بلکه تلاش کرده‌ایم فیلمی قابل باور برای تماشاگر ایرانی باشد. بدون این‌که داعیه‌ی این را داشته باشد که داستان آن به بخشی از مردم ایران بر می‌گردد. خوشبختانه جایزه بزرگتری که در ایران و برلین گرفتیم برخورد یکسان اقشار گوناگون تماشاگران با این فیلم بود.

از حاشیه‌سازی پرهیز کردم

اصغر فرهادی سپس درباره‌ی موانع اکران عمومی فیلم در جشنواره‌ی فیلم‌ فجر توضیح داد: تنها موردی که به نظر می‌آمد می‌توانست در نمایش فیلم ایجاد مکث کند، بازی گلشیفته فراهانی بود. اما از آنجا که صورت مساله طوری نبود که لاینحل به نظر بیاید تصور می‌کردم مساله حل می‌شود. بنابراین از حاشیه‌سازی پرهیز کردم.

او با اشاره به حواشی پیرامون اکران این فیلم یادآور شد: از زمانی که این زمزمه‌ها آغاز شد، پیش از این‌که پیگیری‌ خود را آغاز کنم، افرادی در وزارت ارشاد، خانه سینما، بنیاد سینمایی فارابی و ... تلاش‌هایی برای حل مشکل اکران فیلم آغاز کردم و حتی عده‌ای بیش از من تلاش کردند. پس دیدم نباید بی‌جهت اعتراض کنم. به‌ویژه این‌که هیچ کس به من نگفت از خیر نمایش این فیلم بگذر. بلکه همه می‌گفتند تلاش می‌کنیم سرنوشت فیلم به حاشیه‌هایش پیوند نخورد.

فرهادی با تقدیر از تلاش تمام کسانی که برای حل مشکل اکران فیلم‌اش اقدام کردند، یادآور شد: آنقدر تعداد این افراد زیاد است که نمی‌توانم از همه‌شان تشکر کنم. خوشبختانه با کمک آقای شمقدری و احمدی‌نژاد این مشکل حل شد و از این‌که فرصت دیده‌شدن فیلم را پدید آوردند، بسیار سپاسگذارم.

اجازه نمی‌دهم «درباره الی» قربانی شود

خواست من اکران عمومی فیلم است

او در پاسخ به پرسش یکی از حاضران مبنی‌بر احتمال استفاده‌های تبلیغاتی از فراهم آوردن شرایط اکران این فیلم، بیان کرد: تا جایی که به شخصیت‌ فیلم و اعتقاداتم توهین نشود، تلاش می‌کنم که فیلم اکران شود و اجازه نمی‌دهم این اثر که هم‌چون کودکم به من نزدیک است، قربانی شود. ضمن این‌که تصور نمی‌کنم فیلم ابزار خوبی برای تبلیغات سیاسی باشد. در میان جمعیت 70 میلیونی ما درصد کسانی که سینما را از طریق مطبوعات پیگیری می‌کنند، بسیار اندک است. بنابراین اصلا برایم افتخاری نیست که فیلم در این مقطع متوقف شود. بلکه خواست من اکران عمومی این فیلم است.

کارگردان «درباره الی» در پاسخ به پرسش دیگری مبنی‌بر احتمال الگو‌سازی از این فیلم برای ساخت آثار دیگر برای موفقیت در جشنواره‌های بین‌المللی، بیان کرد: مرگ سینمای جشنواره‌ای در این است که بخواهیم همه سینما را در یک جریان خلاصه کنیم. اگر سینمایی که پیرو سبک عباس کیارستمی بود به افول رسید به این دلیل بود که همه تصور می‌کردیم باید به آن سمت برویم. امیدوارم فیلم‌هایی که از استاندارد‌های زیبایی، بصری، شنیداری و غیره محروم نیستند، در گونه‌های مختلف سینمایی به جشنواره‌ها راه یابند.

اصغر فرهادی سپس با تشریح حضور این فیلم در جشنواره‌ی برلین ادامه داد: تنها مساله‌ای که دراین سفر ناراحت‌کننده بود سوء تفاهمی بود که در کنفرانس مطبوعاتی ما در جشنواره‌ی برلین به‌وجود آمد. زمانی که وارد برلین شدیم تصور می‌کردم دیگر حاشیه‌ای نخواهیم داشت، اما حاشیه‌هایی که آنجا مطرح شد بیش از ایران بود. به‌گونه‌ای که در نخستین روز حضور ما در جشنواره تمام پرسش‌ها درباره‌ی حاشیه‌های فیلم بود. اما هنگام پاسخ‌گویی به‌گونه‌ای رفتار کردیم که نشان دادیم تمایلی نداریم به این موضوعات بپردازیم. چرا که معتقدم نباید درباره‌ی مشکلات داخلی‌مان درجشنواره‌های خارجی سخن بگوییم و علاوه بر آن مایل نبودم با طرح مشکلات فیلم ترحم و دلسوزی شرکت‌کنندگان را نسبت به خود، فیلم و کشورم برانگیزم. بنابراین با روحیه‌ای متعادل به آنان گفتم؛ فیلم ما هم مانند دیگر آثار شرکت‌کننده به جشنواره برلین راه یافته است.

 گلایه از برخی مطبوعات در برلین

فرهادی با ابراز گله‌مندی از برخی مطبوعات آلمانی گفت: مطبوعات ایرانی کار بزرگی کردند که فیلم را بدون واسطه‌ی حاشیه‌هایش دیدند، حتی اگر آن را دوست نداشتند. البته در کنفرانس مطبوعاتی برلین یکی دو نفر تلاش کردند سوالات حاشیه‌ای بپرسند، زیرا همان اندازه که ما درباره‌ی غربی‌ها دچار توهم هستیم آنها هم نسبت به ما و سینمایمان دشوار توهم هستند. خوشبختانه بعد از یکی دو پرسش این فضا شکسته شد و پرسش‌های دیگر همه درباره‌ی فیلم بود. به جز یکی دو خبرگزاری و یک برنامه تلویزیونی که سوالات توهین‌آمیزی را مطرح کردند و من هم به بهترین شکل به آنها پاسخ دادم.

در فیلم‌هایم نشان دادم خنثی نبودم

به گزارش ایسنا، این کارگردان سینمای ایران در بخش دیگری از این نشست بیان کرد: در فیلم‌هایم نشان می‌دهم که نسبت به شرایط خنثی نبوده‌ام و همواره نقد داشته‌ام. اما نگاه توهم‌آمیز و توهین‌آمیز نسبت به ما و سینمای‌مان را که از سوی برخی مخاطبان خارجی وجود دارد نمی‌پسندم. البته ما خود‌مان هم در ایجاد این تصورات نادرستی که از کشورمان دارند، مقصریم. زیرا ما بوده‌ایم که خود را این‌گونه تعریف کرده‌ایم. بنابراین پرسش‌های این‌چنینی ما را به واکنش‌هایی وا می‌داشت به گونه‌ای که به حامی بی‌چون‌وچرای کشورمان تبدیل می‌شدیم. هرچند که معتقد نیستم این‌جا گل و بلبل است، اما می‌دانم آن طرف‌ هم تصور درستی از ما ندارد و نگاه ترحم‌آمیزشان برایم آزار‌دهنده است.

 می‌خواستم پایان فیلم محتوم نباشد

فرهادی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر قضاوت اخلاقی کاراکتر‌های فیلم‌هایش بیان کرد: امروزه مرز‌های اخلاقی بسیار مبهم است و این از تبعات زندگی بشری امروز است. چرا که همه چیز کاملا چند بُعدی و وابسته به شرایط و موقعیت است.

او تصریح کرد: سینمای نخبه‌ی روز دنیا به این سمت می‌رود که کنسرو عقاید خود را به تماشاگر تحویل ندهد. بلکه زمینه‌ای ایجاد می‌کند که بعد از اندوه یا شادی ناشی از دیدن فیلم تماشاگر به فکر و اندیشه واداشته شود. زیرا هیچ یک از ما پاسخی برای مسائل نداریم و این چنین است که صورت مساله مدام مطرح می‌شود. به‌همین دلیل بود که می‌خواستم فیلم پایان محتوم نداشته باشد و پلان آخر آن به‌گونه‌ای باشد که تماشاگر به فکر واداشته شود. در حالی که سینمای دوره‌ی پیشین تماشاگر را با انبوهی از پاسخ‌ها روانه خانه می‌کرد.

 فیلمبرداری خیلی از پیش‌تعیین شده نبود

فرهادی هم‌چنین در باره‌ ضربه‌های عاطفی فیلم هم گفت: فکر می‌کردیم تکرار این ضربه‌ها از تاثیر‌ آن می‌کاهد بنابراین فیلمنامه را با کم کم و با خست به بازیگران دادیم و فیلمبرداریمان خیلی از پیش تعیین شده نبود و این چنین بود که فشار روانی باعث شد موی برخی از بازیگران جوری سفید شود که ناچار شدیم آن را رنگ کنیم. البته این خواسته من نبود و همواره در طول زمان فیلمبرداری شرایط شادی را برای گروه ایجاد می‌کردیم. اما فیلم تاثیرات اجتناب‌ناپذیر خود را داشت.

 پایان‌ فیلم‌هایم تلخ نیست، واقع‌بینانه است

او پایان فیلم «شهر زیبا»، «چهارشنبه سوری» و «درباره‌ی الی» را تلخ ندانست و گفت: این پایان‌ها تلخ نیست بلکه واقع‌بینانه است.

اصغر فرهادی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر پنهان‌کردن واقعیت در این فیلم گفت: صورت مساله‌ی فیلم این است که چرا همه واقعیت را نمی‌گوییم و به گفتن بخشی از آن بسنده می‌کنیم. نهادینه‌شدن این موضوع یکی از پرسش‌های فیلم است.

در ساخت فیلم تلاش کردم فیلم شبیه دوربین مخفی باشد

او در ادامه درباره‌ی تعلیق دراین فیلم توضیح داد: هنگام ساخت فیلم بیشتر با ناخودآگاه خود کار می‌کنم، زیرا همه آگاهی‌ها قبل از خلق فیلم اتفاق افتاده است. بنابراین حرف‌هایم کاملا مطلق نیست. در ساخت این فیلم تلاش کردم فیلم شبیه دوربین مخفی باشد. به‌گونه‌ای تماشاگر بی‌واسطه با ماجراها روبه‌رو شود و بیش از آنکه دوربین خود را به رخ بکشاند، بازی‌هاست که خود را نشان می‌دهند و این موضوع در تمرینات‌مان جا افتاد. علاوه بر این به بچه‌ها می‌گفتم وقتی بازیگر مقابل‌تان بازی می‌کند او را هم درک کنید، چون این فیلم یک بازیگر محوری نداشت.

به گزارش ایسنا، اصغر فرهادی در این نشست مهم‌ترین دستاورد ارزشمند فیلم خود را نگاه همسوی مخاطبان، مردم و منتقدان این فیلم در ایران و آلمان دانست و گفت: این برایم بسیار ارزشمند بود که فیلم تنها به یک گروه خاص تعلق نداشته باشد.

 زارعی: موفقیت این اثر را افتخار ملی می‌دانم

دراین نشست مریلا زارعی یکی از بازیگران در سخنانی گفت: به عنوان یک ایرانی و صرف نظر از این‌که عضو کوچکی از گروه سازنده‌ی فیلم هستم، موفقیت این اثر را افتخاری ملی می‌دانم و خوشحالم که نماینده‌ای از کشورمان در کنار آثار قدرتمند جهانی رقابت کرده است.

او درباره‌ی شیوه‌ی بازیگری دراین فیلم گفت: فیلم به‌ ترتیب فیلمنامه جلو رفت و تنها تفاوت آن با زندگی معمولی این بود که انگار همه این پلان‌ها در یک روز اتفاق افتاده بود. ما هم مثل زندگی و مثل تماشاگران فیلم از آینده بی‌خبر بودیم و حس‌مان این‌گونه بود که نباید آگاهی خود را درهنگام بازی به تماشاگر منتقل کنیم، بلکه باید مثل نادان مطلق پیش رویم.

او درادامه‌ی سخنان خود خاطرنشان کرد: سینمای ما در شرایطی است که به‌عنوان بازیگر حرفه‌ای تلاش می‌کنیم همیشه معقول‌تر و زیبا‌تر دیده شویم، اما من همواره از تجربه‌های بدیع استقبال می‌کنم و به‌طور کامل خود را در اختیار کارگردان قرار می‌دهم.

زارعی با اشاره به دومین همکاری‌اش بعد از حضور در سریال «داستان یک شهر» اضافه کرد: آن زمان احساس می‌کردم نوعی بازیگری در کار اصغر فرهادی است که ما را از بازیگری حرفه‌ای که تمام کُنش‌هایش کلیشه‌ای شده دارد را دور می‌کند و این ویژگی در فیلم «درباره‌ی الی» هم بسیار بارز است.

دراین پروژه گروه بازیگری به مفهوم واقعی گروه بود، چیزی که طی این سال‌ها تجربه نکرده بودم. فیلم کاری بود که به شدت تمرکز می‌طلبید و ما هیچ ارتباطی با جهان بیرون نداشتیم . چرا که می‌توانست پروسه رسیدن به خلق اثر را طولانی‌تر کند.

پیمان معادی : با شروع فیلمبرداری از فیلم‌نامه‌نویسی جدا شدم

هم‌چنین دراین نشست پیمان معادی، دیگر بازیگر فیلم که به عنوان فیلمنامه‌نویس در سینما فعالیت دارد درباره‌ی نخستین تجربه‌اش در زمینه‌ی بازیگر گفت: خیلی دغدغه‌ی بازیگری نداشتم، گاه پیشنهاداتی مطرح می‌شد که چندان جدی نبود، اما زمانی که آقای فرهادی پیشنهاد بازی در این فیلم را مطرح کرد، نتوانستم به او نه بگویم و خوشحالم که در این کار حضور یافتم.

پیمان معادی ادامه داد: از نخستین روز حضور در گروه از فیلمنامه‌نویس بودنم، جداشدم و یکی از جالب‌ترین تمرینات ما برای رسیدن به نقش‌ها این بود که بخش‌هایی را که اصلا در فیلمنامه وجود نداشت، تمرین می‌کردیم و همین موضوع باعث باور‌پذیر‌تر‌شدن نقش‌ها شد.

او ادامه داد: از ابتدا با این‌که در کنار بازیگران حرفه‌ای قرار گرفته بودم ذره‌ای ترس نداشتم، زیرا به‌خوبی می‌دانستم که اصغر فرهادی اشتباه نخواهد کرد و خود را به‌دست او سپردم.

شهاب حسینی:

در فیلم زندگی کردیم

در این نشست شهاب حسینی درباره‌ی حضور‌ش در این پروژه گفت: بزرگترین مشکلی که برای بازی در این نقش داشتم، این بود که باید پروسه‌ای طولانی طی می‌کردم تا به عدم بازیگری برسم. به‌ویژه به‌خاطر بازی در نقش‌های احساسی طی کردن این مسیر برایم دشوار بود. زیرا نمی‌دانستم چگونه نباید بازی کنم. در تمرینات گام‌به‌گام به شخصیت نزدیک شدم. تمام زیرمتن‌ها را تمرین کردیم و اتود‌های هوشمندانه کارگردان بسیار موثر بود. در کنار آن قصه‌هایی خواندم که ماجراهای آن در آلمان اتفاق می‌افتاد و پیش زمینه‌ای از زندگی در آلمان به‌دست آوردم.

حسینی ادامه داد: هدف ما دراین فیلم بازی‌کردن و رسیدن به یک مستند بود و بهترین راه آن زندگی‌کردن در فیلم بود.

او با تقدیر از دقت و وسواس فرهادی در ساخت این فیلم خاطر‌نشان کرد: در طول مسیر کاری‌ام، گاه فیلمنامه‌هایی پیشنهاد شده که بسیار تولیدی به آن نگاه شده است. ساخت این فیلم هم می‌توانست چنین باشد اما خوشبختانه بسیار هوشمندانه، ظریف و با وسواس و در مدت زمان بیش از 85 روز طول کشید که نتیجه‌ی آن موفقیت‌آمیز بود.

 مهران‌فر:

پروسه تمرین «درباره الی» همچون تئاتر بود

در این نشست احمد مهران‌فر دیگر بازیگر فیلم با بیان این‌که هنوز فیلم را ندیده‌ است و برای دیدن آن بسیار مشتاق‌ است ادامه داد: از همان ابتدا تمرینات بسیار زیادی در موسسه «کارنامه» انجام دادیم و برخلاف پیمان معادی که ترسی نداشت، من بسیار دلهره داشتم.

او ادامه داد: پروسه‌ تمرین این فیلم هم‌چون تئاتر شکل گرفت. فیلمنامه‌ی آن هم مانند یک نمایشنامه، شکل گرفته بود.

مهران‌فر درباره‌ی روان‌شناسی نقش‌های فیلم گفت: یکی از سخت‌ترین نقش‌هایم را بازی کردم. زیرا این کاراکتر بیشتر تماشاگر بود و کمتر کُنش داشت. بنابراین پیدا‌کردن روانشناسی او برایم دشوار بود.

 صابر ابر:

 برای بازی در این نقش تردیدی نداشتم

دراین نشست صابر ابر، بازیگر دیگر فیلم درباره‌ی حضور کوتاه‌اش در این فیلم گفت: برای بازی در این نقش هیچ تردیدی نداشتم، برایم مهم نبود که کوتاه است زیرا به بخشی از فیلم مربوط می‌شد که تاثیر خود را داشت. بازیگری دراین فیلم مثل خود زندگی‌کردن پر از تجربه و اتفاق بود.

ابر ادامه داد: در تمریناتی که داشتیم کارگردان از همان آغاز تاکید می‌کرد که اگر جنس بازی‌ها درست نباشد فیلم موفق نخواهد شد. اما آنچه بازی را برای من سخت می‌کرد، این بود که این کاراکتر از جایی وارد داستان می‌شد که بخش زیادی از فیلم گذشته است و با حسی که می‌توانست بالاترین حس یک کاراکتر در طول فیلم باشد. همین روند بسیار دشوار بود. باید نقطه و سکانسی را به‌عنوان نقطه‌ی اصلی کاراکتر پیدا می‌کردیم و کاراکتر را براساس آن می‌ساختیم و بسیار مشکل بود.

رضوی:

 جایزه‌ی مردمی نشان داد کارمان را به خوبی انجام دادیم

به گزارش ایسنا، محمود رضوی تهیه‌کننده‌ی این فیلم با ابراز خرسندی از موفقیت نخستین پروژه‌ی تولید‌ی‌اش گفت: ساخت فیلم از نظر تولیدی کار سختی بود. اما همراهی کارگردان آن بسیار راهگشا بود. او به خوبی توانست از امکانات و بازیگران سرشناس استفاده کند و نماینده‌ی بسیار خوبی از سینمای ایران را در جشنواره‌ی جهانی معرفی کند. همین موفقیت ادامه کار را برای ما دشوارتر می‌کند.

او ادامه داد: برخلاف رویه‌ی چند سال اخیر می‌خواستیم فیلمی بسازیم که در عین حفظ ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی به خوبی دیده شود و فروش داشته باشد. زیرا اگر مردم فیلم را نبینند آن فیلم به چه کاری می‌آید؟! و اصلی‌ترین هدف خود را که همان دیده شدن است، باخته است. اما جایزه مردمی نشان داد که کارمان را به درستی انجام داده‌ایم.

به گزارش ایسنا، امیر پوریا منتقد حاضر و گرداننده‌ی جلسه بود